Archeologisch onderzoek Joodse begraafplaats Kampen afgerond: geen aanwijzingen voor grafkuilen
KAMPEN – Het archeologisch onderzoek naar de voormalige Joodse begraafplaats aan de 1e Ebbingestraat is afgerond. De uitkomsten van het geofysisch bodemonderzoek geven geen aanwijzingen dat er nog grafkuilen aanwezig zijn op het terrein. De gemeente Kampen laat weten dat er geen vervolgonderzoek zal plaatsvinden.
Het onderzoek werd uitgevoerd door een gespecialiseerd bureau in opdracht van de gemeente. Omdat het hier om een voormalige Joodse begraafplaats gaat, is gekozen voor een methode waarbij de bodem niet verstoord wordt, uit respect voor religieuze voorschriften. Door middel van elektromagnetisch onderzoek (EMI) en grondradar werd de ondergrond gescand op mogelijke verstoringen.
Wethouder Richard Boddeus is tevreden over het resultaat: “Het onderzoek heeft ons in staat gesteld om belangrijke informatie te krijgen zonder de bodem te verstoren. We willen ons nu richten op een blijvende herinnering aan dit belangrijke stuk geschiedenis. Samen met de Opperrabbijn en de Israëlitische Gemeente Zwolle gaan we overleggen hoe we op respectvolle wijze aandacht kunnen geven aan het vroegere gebruik als Joodse begraafplaats.”
Aanleiding en achtergrond
De aanleiding voor het onderzoek was tweeledig: enerzijds wilde de gemeente de archeologische kennis van het terrein vergroten, anderzijds speelde het in op zorgen van de Vereniging Het Joodse Begrafeniswezen. Deze organisatie zet zich in voor het behoud van eeuwige grafrust van Joodse overledenen en had twijfels geuit over de ruiming van de begraafplaats in 1948.
De begraafplaats werd tot 1830 gebruikt en in 1948 geruimd onder toezicht van de politie en een vertegenwoordiger van de Israëlitische Gemeente Zwolle. De overblijfselen werden toen overgebracht naar de Joodse begraafplaats in IJsselmuiden.
Hoewel het geofysisch onderzoek geen grafkuilen aantoonde, erkent de gemeente dat deze methode geen volledige zekerheid biedt over de afwezigheid van menselijke resten. Toch is een meer ingrijpend onderzoek, zoals een opgraving, om religieuze redenen uitgesloten. Deze keuze wordt ondersteund door zowel het InterProvinciaal Opperrabbinaat als de gemeente Kampen.
Beperkingen bij het onderzoek
Een klein gedeelte van het terrein kon niet onderzocht worden vanwege dichte begroeiing op een steile helling. Het verwijderen van deze begroeiing zou de religieuze gevoeligheden schaden, waardoor dit deel buiten beschouwing is gelaten. Ook werd een deel van het terrein tijdelijk geblokkeerd door werkzaamheden aan de naastgelegen voormalige HBS, waardoor het onderzoek in twee fasen is uitgevoerd: in november 2024 en april 2025.
Het onderzoek stond onder toezicht van de gemeentelijk archeoloog en een archeoloog van het InterProvinciaal Opperrabbinaat.
De gemeente heeft aangekondigd het terrein in de toekomst te willen herinrichten, met behoud van de bestaande begroeiing. Daarbij wordt gezocht naar een manier om de historische betekenis van de plek op een respectvolle wijze zichtbaar te maken.
